Woda to nieodłączny element życia. Tak naprawdę woda to życie. Jednak współcześnie, nieubłagane zmiany klimatu prowadzą do występowania skrajnych, wręcz ekstremalnych zjawisk atmosferycznych. Te z kolei przyczyniają się do nasilającego się deficytu wody oraz postępującego zanieczyszczenia źródeł i zasobów wodnych na całym świecie. Nie bez powodu w ostatnim czasie dużo mówi się o tym, że w miejscach, gdzie jest mało wody, będzie jej jeszcze mniej, a na obszarach o dużej ilości opadów, będzie ich jeszcze więcej.
Dlaczego zmienia się klimat?
Zmiana klimatu to złożony proces, który spowodowany jest wieloma czynnikami. Jednakże główną siłą napędową zmian klimatycznych jest działalność człowieka. Przede wszystkim mowa tutaj o emitowaniu gazów cieplarnianych. Spalanie paliw kopalnych, takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz, generuje dwutlenek węgla (CO2) oraz inne gazy, które zatrzymują ciepło w atmosferze, tworząc efekt cieplarniany. Przed ingerencją człowieka, Ziemia utrzymywała równowagę radiacyjną, dzięki czemu żadne procesy naturalne nie były zakłócone. Na przestrzeni dziesiątek, a nawet tysięcy lat temperatura zmieniała się powoli. Tego rodzaju stopniowe zmiany klimatu stanowiły zjawisko naturalne, a mimo wahań temperatury, natura miała wystarczająco dużo czasu na dostosowanie się i ewolucję. Niestety, dzisiejsza dynamiczna zmiana klimatu nie pozostawia naturze takiej możliwości.
Deforestacja, czyli wycinanie lasów, także przyczynia się do zmian klimatu. Las jest naturalnym pochłaniaczem CO2; jego utrata ogranicza zdolność planety do usuwania tego gazu z atmosfery. Ponadto rolnictwo może prowadzić do emisji gazów cieplarnianych i zmian w użytkowaniu gleb, co ma wpływ na równowagę ekosystemów.
Ekstremalne zjawiska pogodowe
Na chwilę obecną, zmianę klimatu najbardziej odczuwa się poprzez coraz częstsze występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych występujących nie tylko w Europie, ale także na innych kontynentach. To właśnie one w głównej mierze prowadzą do niedoboru wody na świecie.
Wzrost globalnej temperatury sprzyja powstawaniu skrajnych zjawisk, takich jak gwałtowne burze, długotrwałe fale upałów, ekstremalne opady deszczu oraz potężne huragany. Te zdarzenia mają zdolność wywoływania poważnych konsekwencji, w tym powodzi, osunięć ziemi, dewastacji wybrzeży, czy uszkodzeń infrastruktury. Efekty zmian klimatu prowadzą także do wzrostu ilości pary wodnej w atmosferze. To z kolei przekłada się na zmniejszenie przewidywalności tego zasobu na świecie. Co to oznacza? Otóż może to doprowadzić do mocnego nasilenia opadów deszczu w pewnych rejonach, podczas gdy inne obszary, szczególnie w okresie letnim, mogą zmagać się z podwyższoną suchością.
Już teraz można zauważyć, że globalne ocieplenie sprawia, że topnieją lodowce, podczas gdy inna część ziem pustynnieje. Zmianom przede wszystkim ulega rozkład opadów. Dlatego wilgotne regiony stają się jeszcze bardziej wilgotne, natomiast regiony suche jeszcze bardziej suche.
Konieczność działań adaptacyjnych
Obecnie konieczność rozwiązania problemu z wodą na świecie jest dzisiaj bardziej paląca niż kiedykolwiek wcześniej. Wspomniane już gwałtowne zmiany temperatury, ekstremalne zjawiska pogodowe stanowią realne wyzwania dla ludzkości i ekosystemów na całym świecie. Odpowiedzią na nie jest potrzeba opracowania, wdrożenia i wzmocnienia działań adaptacyjnych.
Niestety przewidywania dotyczące większej liczy powodzi, susz i innych ekstremalnych zjawisk sprawiają, że organy publiczne coraz częściej podejmują działania, których celem jest dostosowanie się do zmieniającej się rzeczywistości klimatycznej. Przede wszystkim chodzi tutaj o połączenie warunków naturalnych i różnego rodzaju rozwiązań technologicznych, które umożliwią zmniejszenie szkód. Mówiąc to, mamy na myśli wykorzystywanie, a zarazem marnowanie mniejszej ilości wody oraz przeciwdziałanie skutkom powodzi.
Ważne jest także wprowadzenie odpowiednich działań w sektorze rolniczym, w którym zużycie wody jest bardzo duże. Adaptacja wymaga innowacyjnych podejść do uprawy, wybierania bardziej odpornych na zmienne warunki odmian roślin, a także implementacji praktyk zwiększających retencję wody w glebie, jak systemy nawadniania.
Wreszcie, edukacja i podnoszenie świadomości społecznej są nieodzowne dla skutecznych działań adaptacyjnych. Społeczeństwo powinno zrozumieć, w jak dużym stopniu działalność człowieka wpływa na zmiany klimatyczne. Dzięki takiej świadomości każda osoba będzie mogła dążyć do zmiany swoich nawyków konsumpcyjnych poprzez m.in.: mniejsze zużycie wody – szybsze kąpiele, korzystanie z pralki bądź zmywarki dopiero w momencie pełnego obłożenia, redukcję plastiku – zamiast kupować wodę w butelkach plastikowych, można zainwestować w dystrybutory wody, rozważną pracę w ogrodzie – sadzenie roślin, które wymagają rzadszego podlewania.
